Định hướng chiến lược phát triển ngành dầu khí cho giai đoạn mới

Chiều 21/8, tại Hà Nội, Ban Kinh tế Trung ương chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) tổ chức Hội nghị quán triệt và triển khai thực hiện Kết luận số 76-KL/TW ngày 24/4/2024 của Bộ Chính trị về tình hình thực hiện Nghị quyết số 41-NQ/TW của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược phát triển ngành dầu khí Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035 và một số định hướng cho giai đoạn mới.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đã nêu bật sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với ngành dầu khí. Hiện nay bối cảnh và tình hình mới đã có nhiều thay đổi đang đặt ra nhiều cơ hội cũng như thách thức cho phát triển ngành dầu khí. Trước những yêu cầu phát triển mới, trên cơ sở báo cáo Đề án do Ban Kinh tế Trung ương chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành và các địa phương liên quan xây dựng, ngày 24/4/2024, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận 76-KL/TW đưa ra những chủ trương, quyết sách lớn phát huy những tiềm năng, thế mạnh của đất nước nói chung và của ngành dầu khí nói riêng để ngành dầu khí vượt qua các thách thức, phát triển bền vững. Kết luận 76-KL/TW là những định hướng chỉ đạo có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với phát triển ngành dầu khí Việt Nam; tạo động lực mới và mở ra không gian phát triển mới cho ngành dầu khí nước ta.

Tại hội nghị, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển đã làm rõ tình hình và nguyên nhân, nêu bật những thành tựu đạt được trong 5 lĩnh vực hoạt động chính và kết quả thực hiện các mục tiêu chiến lược sau hơn 8 năm thực hiện Nghị quyết 41-NQ/TW. Ông Nguyễn Đức Hiển nhấn mạnh, công tác thể chế hóa Nghị quyết 41-NQ/TW đã được quan tâm thực hiện; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã lãnh đạo, chỉ đạo các bộ, ngành xây dựng, ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật và các chiến lược, quy hoạch liên quan đến phát triển ngành dầu khí. Đặc biệt, hoạt động khoa học, công nghệ và phát triển nguồn nhân lực trong ngành dầu khí được chú trọng và đạt nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên, ngành dầu khí cũng còn một số tồn tại, hạn chế về việc thực hiện một số mục tiêu chiến lược, về cơ sở hạ tầng dự trữ, về tiến độ thực hiện một số công trình, dự án lớn…

Những tồn tại hạn chế này vừa có nguyên nhân khách quan vừa có một số nguyên nhân chủ quan như vẫn còn một số hạn chế trong xây dựng cơ chế chính sách, về sự phối hợp công tác giữa các cơ quan, đơn vị… Trên cơ sở phân tích các bối cảnh quốc tế và trong nước, ông Nguyễn Đức Hiển đã trình bày một số định hướng, nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu cần thực hiện theo tinh thần của Kết luận 76-KL/TW và Nghị quyết 41-NQ/TW.

Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển phân tích vai trò cụ thể của từng lĩnh vực chính của ngành dầu khí, đến sự cần thiết phải xây dựng, hình thành một số trung tâm công nghiệp năng lượng quốc gia quy mô lớn, phát triển một số doanh nghiệp dầu khí có năng lực cạnh tranh khu vực và quốc tế gắn với vai trò dẫn đặt của các tập đoàn năng lượng nhà nước.

Theo ông Nguyễn Đức Hiển, để tạo thuận lợi cho ngành dầu khí phát triển trong giai đoạn mới, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật; tiếp tục phát huy vai trò nòng cốt của các tập đoàn dầu khí nhà nước. Trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, cần quan tâm đến phát triển hệ thống hạ tầng kỹ thuật phù hợp, nhất là hạ tầng số gắn với thực hiện chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu, sử dụng có hiệu quả Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ,…

Để các chủ trương, định hướng của Đảng về phát triển ngành dầu khí đi vào cuộc sống, cả hệ thống chính trị, các cấp ủy đảng cần vào cuộc, cần nghiên cứu, nghiêm túc quát triệt đầy đủ, thực hiện triển khai đồng bộ từ thể chế hóa, xây dựng và tổ chức thực hiện các chiến lược, chương trình, kế hoạch liên quan, đồng thời với công tác giám sát, kiểm tra thực hiện kịp thời, hiệu quả, ông Nguyễn Đức Hiển nhấn mạnh.

Cũng tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ đã trình bày Kế hoạch tổ chức thực hiện Kết luận số 76-KL/TW của Chính phủ ban hành theo Nghị quyết số 38/NQ-CP với mục đích thống nhất công tác chỉ đạo các cấp, các ngành trong tổ chức quán triệt các nội dung và thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Kết luận 76-KL/TW và Nghị quyết 41-NQ/TW, tạo liên thông, đồng bộ và gắn kết với việc thực hiện các nghị quyết của Đảng, các chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, của của bộ, ngành và địa phương. Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã tập trung trình bày những nhiệm vụ, giải pháp cụ thể gắn với vai trò chủ trì của các bộ, ngành theo chức năng, nhiệm vụ, nhất là đối với các bộ, ngành chủ chốt, như: Bộ Công Thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần cụ thể hóa Kết luận 76-KL/TW trên địa bàn tỉnh, thành phố cho phù hợp với đặc thù của từng địa phương; Petrovietnam định hướng phát triển trở thành Tập đoàn công nghiệp - năng lượng quốc gia; Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) trở thành tập đoàn năng lượng đứng đầu Việt Nam về những sản phẩm năng lượng xanh, sạch, chất lượng cao, thân thiện với môi trường.

Trước mắt, các tập đoàn dầu khí nhà nước cần tập trung xây dựng mới chiến lược phát triển, thực hiện có hiệu quả đề án cơ cấu lại theo định hướng bảo đảm an ninh năng lượng, phục vụ hiệu quả cho sản xuất và tiêu dùng, bình ổn thị trường. Các doanh nghiệp khác trong lĩnh vực ngành dầu khí tập trung triển khai thực hiện đầu tư các dự án ngành dầu khí được giao quản lý phù hợp các quy hoạch, kế hoạch liên quan được cấp thẩm quyền phê duyệt, đảm bảo tiến độ dự án và hiệu quả đầu tư…

Phát biểu tại hội nghị, ông Lê Mạnh Hùng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng thành viên Petrovietnam trình bày báo cáo nhận diện, xác định tác động từ mội trường thế giới và khu vực, những khó khăn, thách thức cũng như đánh giá nguồn lực của Petrovietnam; trên cơ sở định hướng trở thành Tập đoàn công nghiệp - năng lượng quốc gia, Petrovietnam đã đề xuất 7 nhóm nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu nhằm thực hiện có hiệu quả Kết luận 76 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 38/NQ-CP của Chính phủ.

Đại diện một số bộ, ngành: Tài chính, Quốc phòng, Tài nguyên và Môi trường, Petrolimex; Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu và Thành ủy Cần Thơ đã trình bày các tham luận về yêu cầu đặt ra và các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể của các cơ quan, đơn vị cần tập trung tổ chức thực hiện những chủ trương, định hướng phát triển bền vững ngành dầu khí Việt Nam theo tinh thần Nghị quyết 41-NQ/TW và Kết luận 76-KL/TW.

Đánh giá một số thành tựu nổi bật của ngành dầu khí và các tập đoàn dầu khí nhà nước, thay mặt Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cũng phân tích bối cảnh quốc tế và một số tác động chính đến ngành dầu khí trong thời gian tới, đặc biệt là bối cảnh chuyển đổi năng lượng xanh, Việt Nam đi sau nhưng đang dẫn trước trên lĩnh vực chuyển đổi năng lượng.

Trên cơ sở Nghị quyết 38/NQ-CP của Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu các bộ, ngành liên quan căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao, cần nhanh chóng xây dựng kế hoạch thực hiện và lưu ý một số vấn đề trọng tâm về hoàn thiện chính sách, pháp luật tạo thuận lợi cho phát triển nhanh và bền vững ngành dầu khí, bảo đảm đồng bộ với Luật Dầu khí và pháp luật có liên quan; tiếp tục xây dựng các cơ chế, chính sách để đẩy mạnh thu hút đầu tư; triển khai thực hiện các giải pháp về tài chính, xây dựng các phương án bảo đảm nguồn vốn; thực hiện quy hoạch phù hợp để chủ động giành quỹ đất phát triển hạ tầng ngành dầu khí,…

Phát biểu kết luận hội nghị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đã nêu bật những đóng góp to lớn của ngành dầu khí trong phát triển kinh tế - xã hội đất nước, đồng thời nhấn mạnh, vai trò của ngành dầu khí ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá.

Thực tế cho thấy, các tập đoàn dầu khí nhà nước như Petrovietnam, Petrolimex trong những năm qua đã khẳng định được vai trò trụ cột quan trọng của kinh tế nhà nước, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô đất nước. Trong bối cảnh hiện nay, bên cạnh những khó khăn, thách thức đồng thời cũng mở ra một cơ hội lớn cho ngành dầu khí nếu kịp thời nắm bắt và phát huy được thế mạnh về kinh nghiệm, năng lực hạ tầng, cơ sở vật chất và nguồn nhân lực chất lượng cao của ngành dầu khí.

Trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng cần chú trọng phát huy tiềm năng, lợi thế của ngành để phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới, đây là hướng phát triển mang tính đột phá; đảm bảo phát triển ngành dầu khí bền vững, hiện đại gắn với thúc đẩy nhanh chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, đồng thời với phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo tiên tiến, hiện đại theo hướng nâng cao năng lực tự chủ, tự cường, tăng cường tỷ lệ nội địa hóa.

Ngành dầu khí cần chú trọng thu hút, khuyến khích đầu tư từ các thành phần kinh tế ngoài nhà nước, các định chế tài chính quốc tế; quan tâm phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao gắn với chính sách thu hút nhân tài, đào tạo chuyên sâu đáp ứng yêu cầu, tiêu chuẩn quốc tế để phát triển ngành dầu khí trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang chỉ rõ.

Để triển khai thực hiện hiệu quả Kết luận 76-KL/TW, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang yêu cầu các cấp ủy đảng ở Trung ương và địa phương, đảng ủy các tập đoàn năng lượng Nhà nước cần quán triệt Nghị quyết 41, Kết luận 76 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 38 của Chính phủ theo nghĩa là cần phải nhất quán trong đường lối chính sách, con đường đi tới và triệt để trong thực hiện. Các địa phương cần quan tâm phát triển lĩnh vực năng lượng vì đây là xu thế và sẽ mang lại cơ hội cho các địa phương. Thứ hai là tiếp tục xây dựng chương trình, kế hoạch để thực hiện tốt Nghị quyết 41 và Kết luận 76.Cần lưu ý khai thác được thế mạnh của địa phương và có tính khả thi cao. Thứ ba, trong thực hiện cần phải xác định được những khó khăn vướng mắc như vấn đề thể chế, cơ chế phối hợp giữa các bên và đưa ra các giải pháp để tháo gỡ. Thứ tư, trong bối cảnh hiện nay cần phải chấp nhận sự cạnh tranh với thái độ dũng cảm. Ứng dụng những thành tựu khoa học kỹ thuật tiên tiến; đào tạo nguồn nhân lực và giữ nguồn nhân lực chất lượng cao. Thứ năm, cần lưu ý về phát triển hệ thống hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng số và chuyển đổi số.