Hội nhập doanh nghiệp trong mạng lưới sản xuất khu vực
Nhiều quốc gia trong khu vực Đông Á đã và đang được hưởng lợi từ xu hướng toàn cầu hóa cũng như mạng lưới sản xuất xuyên biên giới – vốn được coi là xương sống của nền kinh tế thế giới. Các nước thành viên ASEAN cũng có thể học tập những kinh nghiệm này để thúc đẩy khối doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME).
Theo Báo cáo đầu tư ASEAN năm 2016, mạng lưới sản xuất khu vực sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu của Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC), bao gồm việc xây dựng một thị trường chung với giá trị hơn 2.500 tỷ USD và cơ sở sản xuất thống nhất của hơn 620 triệu người.Việc hiểu được bản chất và động lực của những mạng lưới sản xuất xuyên quốc gia sẽ góp phần đảm bảo sự tăng trưởng ổn định và công bằng của khu vực.
Năm 1985, chuỗi cung ứng khu vực châu Á chỉ bao gồm 4 nền kinh tế lớn là Indonesia, Nhật Bản, Malaysia và Singapore, trong đó cấu trúc cơ bản của mạng lưới sản xuất là việc Nhật Bản xây dựng chuỗi cung ứng từ các nước như Indonesia và Malaysia.Đến năm 1990, Nhật Bản tiếp tục mở rộng quy mô chuỗi cung cấp các sản phẩm trung gian sang các nền kinh tế như Hàn Quốc, Đài Bắc (Trung Hoa), Trung Quốc đại lục và Thái Lan.Mặc dù vẫn dựa vào nguồn tư liệu sản xuất của Indonesia và Malaysia, Nhật Bản cũng bắt đầu cung cấp các sản phẩm cho những nền kinh tế Đông Á khác, đặc biệt là nhóm "các nền kinh tế công nghiệp mới" (NIE) gồm Đặc khu hành chính Hong Kong, Singapore, Vùng lãnh thổ Đài Loan và Hàn Quốc.
Năm 1995, Mỹ bước vào sân chơi châu Á thông qua chuỗi cung ứng của Malaysia và Singapore, và năm 2000 đánh dấu là sự xuất hiện của Trung Quốc với mạng lưới liên kết sản xuất với Hàn Quốc và Đài Bắc (Trung Hoa).Đến năm 2005, Trung Quốc nổi lên là “công xưởng của thế giới” và trung tâm của mạng lưới sản xuất đã tập trung hoàn toàn ở nước này. Khả năng cạnh tranh của lĩnh vực xuất khẩu Trung Quốc không chỉ nhờ lực lượng lao động “giá rẻ” mà còn cả các sản phẩm trung gian mà nước này nhập khẩu từ các nền kinh tế Đông Á khác, cùng với những hàng hoá gắn nhãn "Made in China".
Các mạng lưới sản xuất ở châu Âu hay Bắc Mỹ chủ yếu mang tính khu vực, tức là hàng hóa được sản xuất ở một khu vực nhất định và bán cho người tiêu dùng trong cùng khu vực đó. Tại châu Á, mạng lưới sản xuất thì tập trung trong khu vực, nhưng quy mô phân phối lại mang tính toàn cầu.Cấu trúc này xuất phát từ chiến lược tăng trưởng kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu của Nhật Bản trong nửa sau của thế kỷ 20 và sau đó là do các nền kinh tế NIE củng cố vào những năm 1970. Xu hướng này phát triển mạnh mẽ khi Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào năm 2001.Sự bùng nổ của hơn một tỷ người lao động Trung Quốc trong nền kinh tế toàn cầu đã ảnh hưởng lớn đến việc xác định lại lợi thế so sánh trong khu vực và rộng hơn.
Theo Giáo sư Henry Wai-chung Yeung từ trường Đại học Quốc gia Singapore (NUS), nhà nước cần ban hành các chính sách phát triển kinh tế giúp thiết lập những “khớp nối chiến lược” để giúp doanh nghiệp nội địa tận dụng lợi thế và kết hợp những sáng kiến của mình với các mạng lưới sản xuất xuyên biên giới.Trường hợp của công ty Foxconn, nhà lắp ráp chính cho điện thoại iPhone của hãng Apple, là một ví dụ về khớp nối chiến lược. Công ty Foxconn của Vùng lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc) không chỉ là một bộ phận cấu thành trong quá trình “sản xuất” thành công chiếc iPhone của Apple mà còn hội nhập vùng lãnh thổ này và Trung Quốc Đại lục vào mạng lưới sản xuất toàn cầu của iPhone.
Điều thú vị hơn, dù là đối thủ cạnh tranh chính của Apple trên thị trường điện thoại thông minh toàn cầu, tập đoàn Samsung của Hàn Quốc cung cấp nhiều bộ phận, linh kiện quan trọng cho những chiếc iPhone mà Foxconn lắp ráp.“Người khổng lồ” công nghệ Hàn Quốc cũng bận rộn xây dựng mạng lưới sản xuất của riêng mình ở khắp khu vực Đông Á và Đông Nam Á, trong đó có một khu công nghiệp khổng lồ ở tỉnh Bắc Ninh, Việt Nam. Hoạt động của tổ hợp Samsung ở Bắc Ninh đã góp phần đưa tỉnh lên vị trí thứ 2 trên 63 tỉnh thành về kim ngạch xuất khẩu, chỉ sau Thành phố Hồ Chí Minh.Mặt khác, quyết định đầu tư 15 tỷ USD của Samsung vào Việt Nam là chiến lược đa dạng hóa của công ty, tránh sự phụ thuộc vào ngành chế tạo Trung Quốc nơi Foxconn thống trị, đồng thời gắn kết với các khu phức hợp công nghiệp hiện có tại Singapore, Malaysia và Thái Lan.Các sáng kiến về chính sách của chính quyền Đài Loan, Trung Quốc Đại lục, Hàn Quốc và Việt Nam đã tạo điều kiện thuận lợi cho khớp nối chiến lược giữa Foxconn-Apple-Samsung, đây không phải là lĩnh vực duy nhất mà cơ chế phát triển kinh tế mới này đem lại hiệu quả và thành công.Trong quá trình cải cách kinh tế, các cơ quan, bộ ngành đã tạo nhiều thuận lợi trong đầu tư, kinh doanh nhằm hỗ trợ doanh nghiệp trong nước và các ngành công nghiệp có thể tận dụng cơ hội ngày càng tăng đến từ xu hướng toàn cầu hóa.Khi các quốc gia Đông Nam Á chuyển từ can thiệp kinh tế trực tiếp sang hỗ trợ khớp nối chiến lược giữa các công ty trong nước và mạng lưới sản xuất toàn cầu, việc phát triển quan hệ đối tác được mở rộng từ cơ chế hợp tác nhà nước-doanh nghiệp đến liên doanh giữa các công ty đa quốc gia đi kèm với sự chia sẻ chuyên môn và công nghệ. Trên thực tế, hầu hết các nền kinh tế Đông Nam Á gặp nhiều khó khăn trong việc phát triển năng lực cạnh tranh quốc tế. Việc lựa chọn ngành công nghiệp cụ thể hoặc lĩnh vực chủ đạo trong đường lối phát triển kinh tế là bài toán hóc búa đối với các nhà hoạch định chính sách, bởi nền kinh tế thế giới hiện nay tiềm ẩn ngày càng nhiều những yếu tố bất ổn và khó lường trước. Do đó trong kỷ nguyên của toàn cầu hóa, việc xây dựng một chiến lược ngoại giao kinh tế sẽ giúp các công ty nội địa tiếp cận và trở thành một phần của mạng lưới sản xuất toàn cầu, nhất là trong những ngành công nghiệp được đặc trưng bởi sự chuyên môn hóa như thiết bị vận tải, công nghệ thông tin và nông nghiệp-thực phẩm.Tin liên quan
-
Doanh nghiệp
Doanh nghiệp Việt đối mặt thách thức gì khi tham gia chuỗi giá trị toàn cầu?
16:17' - 19/10/2017
Vvấn đề tìm kiếm khách hàng, nguồn vốn, nhân sự thích hợp và thực hiện các thủ tục hành chính, pháp lý... đang là những vướng mắc lớn đối với đa phần các doanh nghiệp Việt.
-
Kinh tế Việt Nam
ASEAN đẩy nhanh tiến độ thực hiện các cam kết trên 3 trụ cột của AEC
12:49' - 24/09/2017
Theo phóng viên TTXVN tại New York, ngày 23/9 đã diễn ra Hội nghị không chính thức các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (IAMM) bên lề bên lề Khóa họp 72 Đại hội đồng Liên hợp quốc (ĐHĐ LHQ).
-
Kinh tế Việt Nam
AIPA-38: Việt Nam đề xuất hợp tác nội khối xây dựng AEC phát triển đồng đều
13:10' - 19/09/2017
Sáng 19/9, tại thủ đô Manila của Philippines, Đại hội đồng Liên nghị viện Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á lần thứ 38 (AIPA-38) đã họp phiên toàn thể thứ hai với nhiều nội dung quan trọng.
-
Kinh tế Việt Nam
APEC 2017: Cơ hội nào cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia chuỗi giá trị toàn cầu
14:15' - 08/09/2017
Tuần lễ Hội nghị Bộ trưởng Doanh nghiệp nhỏ và vừa APEC năm 2017 sắp diễn ra vào ngày 10-15/9 tại TP.HCM sẽ đóng góp vào các hoạt động phong phú, đa dạng của năm APEC 2017 được tổ chức tại Việt Nam.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Tổng thống Trump bày tỏ sẵn sàng gia hạn thời gian đàm phán thuế đối ứng
08:57'
Tổng thống Mỹ cho biết nước này đang đàm phán với khá nhiều nước và tất cả đều muốn đạt được thỏa thuận với Mỹ, đồng thời cho rằng việc gia hạn tạm hoãn áp thuế là không cần thiết.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ và Mexico tiến gần tới thỏa thuận về thuế thép
12:19' - 11/06/2025
Mỹ và Mexico đang tiến gần đến thỏa thuận có thể dỡ bỏ mức thuế 50% mà Tổng thống Donald Trump áp đặt lên thép nhập khẩu từ Mexico, với điều kiện khối lượng nhập khẩu không vượt một ngưỡng nhất định.
-
Kinh tế Thế giới
Tòa phúc thẩm cho phép tạm thời duy trì chính sách thuế gây tranh cãi của Tổng thống Mỹ
12:18' - 11/06/2025
Tòa phúc thẩm liên bang tại thủ đô Washington (Mỹ) ra phán quyết cho phép Tổng thống Donald Trump tạm thời duy trì loạt thuế quan gây tranh cãi – được ông gọi là “Biểu thuế Ngày Giải phóng”.
-
Kinh tế Thế giới
Thỏa thuận khung Mỹ-Trung mở đường cho giải quyết căng thẳng thương mại
09:44' - 11/06/2025
Sau 2 ngày đàm phán cấp cao tại Anh, Mỹ và Trung Quốc đã đạt được thỏa thuận khung then chốt, mở ra triển vọng mới trong việc giải quyết các bất đồng thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
WB hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu
08:34' - 11/06/2025
Ngân hàng Thế giới (WB) ngày 10/6 đã giảm mạnh dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2025 xuống còn 2,3%, cắt giảm 0,4 điểm phần trăm so với dự báo trước đó.
-
Kinh tế Thế giới
WB nâng dự báo tăng trưởng GDP của Nga năm 2026
08:33' - 11/06/2025
Nền kinh tế Nga sẽ tăng trưởng 1,4% vào năm 2025 và 1,2% vào năm 2026 và 2027. Điều này được nêu trong báo cáo của Ngân hàng Thế giới tháng Sáu về triển vọng kinh tế toàn cầu.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ và Trung Quốc đạt thỏa thuận khung về thương mại
08:33' - 11/06/2025
Mỹ và Trung Quốc đã đạt được thỏa thuận khung then chốt, mở ra triển vọng mới trong việc giải quyết các bất đồng thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
Kinh tế Anh loay hoay tìm đường giữa sương mù
21:01' - 10/06/2025
Tỷ lệ thất nghiệp ở nước Anh đã tăng lên 4,6% trong 3 tháng tính đến cuối tháng 4/2025 và là mức cao nhất kể từ tháng 7/2021.
-
Kinh tế Thế giới
Cuộc chiến giá và vòng xoáy giảm phát tại Trung Quốc
19:01' - 10/06/2025
Dữ liệu mới đây cho thấy giá tiêu dùng tại Trung Quốc đã giảm 0,1% trong tháng Năm so với cùng kỳ năm ngoái.