Cây cọ được trồng tại Bukit Lawiang, bang Johor, Malaysia, ngày 13/2/2019. Ảnh: AFP/ TTXVN
Báo Jakarta Post số ra mới đây đăng bài viết cho hay Indonesia và Malaysia kêu gọi các nhà lãnh đạo ASEAN thành lập một mặt trận thống nhất để thể hiện sự ủng hộ hoàn toàn với Tổng thống Indonesia Joko Widodo (Jokowi) và Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad, cả hai nhà lãnh đạo đã ký và gửi một lá thư chung để chính thức phản đối kế hoạch của Liên minh châu Âu (EU) loại bỏ dầu cọ ra khỏi thị trường.
Indonesia và Malaysia là hai quốc gia sản xuất hơn 80% sản lượng dầu cọ toàn cầu và hai nước đã tạo ra một thời khắc lịch sử cho ASEAN vì đây có thể là lần đầu tiên các thành viên ASEAN cùng gửi thư phản đối tới một quốc gia hoặc khối thương mại khác.
Hai nước cảnh báo mạnh mẽ rằng đã chuẩn bị để thực hiện các biện pháp trả đũa. Hai nước sẽ không ngần ngại đưa vụ việc lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), bên cạnh việc thực hiện các hành động đơn phương.
Chính phủ Indonesia và Malaysia đều coi đây là một chiến lược kinh tế và chính trị có chủ ý, có tính toán và bất lợi để loại bỏ dầu cọ khỏi thị trường EU.
Tháng trước, Ủy ban châu Âu đã bỏ việc sử dụng dầu cọ làm cơ sở cho nhiên liệu sinh học, đổ lỗi cho việc trồng dầu cọ đã dẫn đến nạn phá rừng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến môi trường. Nhiên liệu sinh học với thành phần dầu cọ sẽ bị cấm hoàn toàn vào năm 2021.
Khi quy định này có hiệu lực, Chính phủ Indonesia và Malaysia sẽ xem xét mối quan hệ với EU nói chung, cũng như các quốc gia thành viên. Điều này có thể bao gồm việc xem xét hoãn các cuộc đàm phán hợp tác, như các hợp đồng mua sắm và nhập khẩu chính từ EU.
Trong một lá thư gửi đến các đối tác ASEAN ngày 14/1, Bộ trưởng Ngoại giao Indonesia Retno LP Marsudi tuyên bố rằng việc EU loại dầu cọ ra khỏi thị trường đang làm tổn hại lợi ích của các quốc gia sản xuất dầu cọ ASEAN và ảnh hưởng đến quan hệ đối thoại ASEAN-EU trên một cấp độ chiến lược.
Singapore là một ngoại lệ, còn tất cả các thành viên ASEAN đều là các nhà xuất khẩu hàng hóa và nguyên liệu lớn. Do đó, ASEAN nên gửi một cảnh báo mạnh mẽ tới các đối tác thương mại, đặc biệt là phương Tây, để họ suy nghĩ kỹ trước khi thay đổi chính sách hợp tác với các quốc gia Đông Nam Á.
Trong bối cảnh hiện nay, ASEAN đang ở một vị thế đủ mạnh để trả đũa bất kỳ hành động trừng phạt và phân biệt đối xử nào của các đối tác thương mại. Nhiều thập kỷ trước, các nước châu Âu thường trích dẫn nhiều lý do khác nhau, chẳng hạn như bảo vệ môi trường và nhân quyền, để đảm bảo sự thống trị kinh tế của họ.
Indonesia và Malaysia không tin rằng chính sách dầu cọ của EU chỉ dựa vào việc bảo vệ hành tinh của chúng ta. EU cố tình quên đi những nỗ lực lớn của Indonesia và Malaysia trong việc bảo vệ môi trường và EU trừng phạt ASEAN chỉ để bảo vệ các sản phẩm không cạnh tranh của họ.
Bài viết kết luận, các vấn đề về quyền con người, bảo hộ lao động, thực thi thương mại không công bằng, tham nhũng hoặc lạm quyền thường được các nước phương Tây viện dẫn để ra lệnh cho các quốc gia đang phát triển. Tuy nhiên, tùy thuộc từng trường hợp, EU nên ngừng sử dụng các chiến thuật để áp đặt ý chí của mình trong các vấn đề thương mại và kinh tế, và ASEAN nên đoàn kết như một nhóm khu vực để phản đối các hành động này./.