Quy định chặt chẽ về tiêu chí chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng

Tiếp tục thảo luận ở hội trường về dự án Luật Đất đai (sửa đổi) chiều 21/6, quy định chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng; chuyển nhượng đất nông nghiệp và phân loại đất là những vấn đề được các đại biểu Quốc hội quan tâm, cho ý kiến và đề xuất các giải pháp tháo gỡ.

* Đưa ra tiêu chí, điều kiện rõ ràng

Quan tâm đến quy định chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng, đại biểu Nguyễn Thị Kim Anh (Bắc Ninh) cho rằng, lúa gạo là ngũ cốc cơ bản của người châu Á, là cây lương thực chính, cây trồng chủ đạo trong nền nông nghiệp Việt Nam. Đất trồng lúa có cấu tạo, giá trị dinh dưỡng cao, phải trải qua hàng trăm năm mới hình thành. Trong khi đó, mục tiêu đến năm 2030 nước ta vẫn tiếp tục nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp, giữ ổn định trên 3,5 triệu ha đất trồng lúa để đảm bảo an ninh lương thực quốc gia.

Để thực hiện được mục tiêu giữ diện tích đất lúa, đất rừng, đại biểu Nguyễn Thị Kim Anh đề nghị: “Cần quản lý chặt chẽ việc quy hoạch diện tích đất trồng lúa, đất trồng rừng và xác định cụ thể đến từng địa phương, tới cấp xã”. Trong quá trình phát triển, đô thị hóa, công nghiệp hóa đất nước, nhu cầu chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng sang mục đích phi nông nghiệp là tất yếu”.

Trước mục tiêu đảm bảo an ninh lương thực, bảo vệ môi trường, đa dạng sinh học thích ứng với biến đổi khí hậu, đại biểu Nguyễn Thị Kim Anh đề nghị: "Nhiệm vụ bảo vệ, kiểm soát nghiêm ngặt diện tích đất chuyên trồng lúa, đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ được đặt ra hơn lúc nào hết".

Theo đại biểu, Nghị quyết số 18-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao (Nghị quyết 18) nêu rõ, phải tăng cường công tác quản lý, kiểm soát chặt chẽ việc chuyển mục đích sử dụng đất, đặc biệt là đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng, đất rừng sản xuất là rừng tự nhiên.

“Tuy nhiên, tiêu chí chuyển mục đích trong dự thảo luật mới chỉ mang tính hình thức mà chưa có tiêu chí về nội dung”, đại biểu Nguyễn Thị Kim Anh nói; đồng thời đề nghị quy định rõ việc điều tra, đánh giá, thống kê, kiểm đếm, lượng hóa, hạch toán đầy đủ hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp trong nền kinh tế và “cần tóm gọn trong 1 chương về vấn đề này”.

Bên cạnh đó cần quy định ngay trong luật các tiêu chí, điều kiện chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng sang mục đích khác. Đây là cơ sở quan trọng để các địa phương thực thi thống nhất trong phạm vi cả nước; đồng thời xem xét việc phân cấp, phân quyền có kiểm soát để tránh cục bộ, nguy cơ ảnh hưởng tới an ninh lương thực, suy giảm đa dạng sinh học…

“Đề nghị cân nhắc kỹ lưỡng theo quy mô diện tích, chuyển mục đích sử dụng những dự án yêu cầu lớn về đất đai vẫn cần sự chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ, Quốc hội. Cần kiểm soát chặt chẽ việc chuyển mục đích các loại đất này bằng việc đưa ra các tiêu chí, điều kiện cụ thể; bổ sung quy định để hạn chế việc chia nhỏ các dự án có chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng, đất rừng sản xuất là rừng tự nhiên để tránh ‘lách luật’”, đại biểu Nguyễn Thị Kim Anh đề xuất.

Góp ý về phân loại đất, đại biểu Trịnh Minh Bình (Vĩnh Long) cho biết, dự thảo Luật quy định, phân loại đất thành 3 nhóm, căn cứ vào mục đích sử dụng nhưng lại không xác định được chính xác đất nông thôn hay đất đô thị. “Đất xây dựng đô thị, đất xây dựng nông thôn không được quy định là một loại đất cụ thể, không thuộc hệ thống số liệu thống kê, kiểm kê đất đai. Điều này dẫn đến công tác thống kê hàng năm sẽ gặp khó khăn”, đại biểu Trịnh Minh Bình nhấn mạnh.

Do đó, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo cần chỉnh sửa theo hướng bổ sung loại đất xây dựng đô thị, đất xây dựng nông thôn nằm trong nhóm đất phi nông nghiệp để tương thích với pháp luật về xây dựng và quy hoạch đô thị.

Đối với dự án nhà ở xã hội, đại biểu Trịnh Minh Bình cho biết, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), trường hợp thực hiện dự án nhà ở xã hội sẽ được miễn hoặc giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất. Tuy nhiên, theo dự thảo Luật Nhà ở, chủ đầu tư được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với toàn bộ diện tích của dự án và không phải thực hiện thủ tục xác định giá đất. Do đó, đại biểu Trịnh Minh Bình đề nghị cơ quan soạn thảo cần rà soát lại nội dung này để đảm bảo thống nhất.