Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (phải). Ảnh: TTXVN phát
Bên lề Hội nghị thượng đỉnh nhóm các nền kinh tế lớn và mới nổi (G20) vừa diễn ra tại Buenos Aires, Argentina, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nhất trí về một thỏa thuận đình chiến thương mại giữa hai nền kinh tế trong vòng 90 ngày.
Nhưng có rất ít đảm bảo rằng thái độ thù địch giữa hai bên sẽ không tiếp diễn sau đó. Hai bên tạm thời nhất trí về việc Mỹ đồng ý không tăng thuế đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc trị giá 200 tỷ USD từ 10% lên 25% vào ngày 1/1/2019, động thái này cũng sẽ chấm dứt các đòn trả đũa từ Trung Quốc.
Các mức thuế Mỹ áp đặt lên hàng hóa Trung Quốc vẫn tiếp tục và đe dọa sẽ còn tăng cao không được rút lại mà chỉ rơi vào trạng thái tạm dừng. Hơn nữa, các điều khoản trong thỏa thuận giữa hai bên thiếu chi tiết và không rõ ràng với việc mỗi bên tuyên bố một cách khác nhau về những gì đã đạt được. Lấy ví dụ, theo phía Mỹ, Trung Quốc đã đồng ý mua một số lượng lớn hàng hóa nông nghiệp, công nghiệp và năng lượng của Mỹ.
Nhưng tuyên bố của Trung Quốc không đưa giá trị đồng USD vào các giao dịch mua hàng được dự kiến. Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cho biết Trung Quốc sẵn sàng mở rộng nhập khẩu hàng hóa “theo nhu cầu của thị trường nội địa và nhu cầu của người dân bao gồm cả hàng hóa có thể bán được từ Mỹ.”
Ông Trump đã tuyên bố trên mạng xã hội Twitter rằng Bắc Kinh đồng ý giảm và loại bỏ thuế đối với mặt hàng ô tô xuất khẩu từ Mỹ. Nhưng không có bất kỳ dấu hiệu nào về những cam kết như vậy được mỗi nước chính thức đưa ra.
Ngày 4/12, chính ông Trump đã bày tỏ nghi ngờ về hiệu lực của thỏa thuận và đe dọa tiếp tục áp thuế đối với hàng hóa Trung Quốc. Trên trang Twitter của mình, Tổng thống Trump viết “vào đầu tháng 3 tới, chúng ta có thể nhìn thấy một thỏa thuận thực sự với Trung Quốc diễn ra, nếu không, nên nhớ tôi là một người đàn ông thuế quan”.
Các thị trường tài chính nhanh chóng chịu ảnh hưởng. Sau khi tăng điểm hôm 3/12, chỉ số Dow Jones lập tức mất 800 điểm (tương đương 3,1%) vào ngày 4/12. Các thị trường tài chính châu Âu và châu Á cũng chịu ảnh hưởng ngay sau đó. Cổ phiếu của các nhà xuất khẩu lớn của Mỹ sang Trung Quốc bao gồm Boeing và Caterpillar cũng như các hãng sản xuất ô tô của Mỹ cũng giảm mạnh.
Các thị trường trên thế giới có lý do chính đáng để nghi ngại về thỏa thuận đình chiến giữa Mỹ và Trung Quốc có thể kéo dài hoặc chấm dứt cuộc chiến thương mại giữa hai bên. Quan điểm đàm phán của hai nước là khác xa nhau.
Một số tiếng nói trong nội bộ Mỹ yêu cầu Trung Quốc phải thực hiện những thay đổi lớn trong cơ cấu nền kinh tế của nước này, mở rộng cải cách nền kinh tế do nhà nước điều tiết mà Trung Quốc đang tiến hành. Điều này dường như là không thể chấp nhận được đối với Trung Quốc và nếu có thì cũng phải mất rất nhiều thời gian.
Điều tốt nhất mà thế giới trông đợi hiện nay là trong vòng 90 ngày tới, Trung Quốc và Mỹ cùng nhau làm việc, nỗ lực thực hiện các biện pháp xây dựng lòng tin để hướng tới một thỏa thuận thương mại rộng rãi, dần dần xoa dịu căng thẳng thay vì khăng khăng đòi hỏi những thay đổi lớn trong một sớm một chiều./.