Lãnh tụ Cuba Fidel Castro. (Nguồn: THX/TTXVN)
Trong tổng số 2.891 tài liệu được giải mật này, có những nội dung cho thấy Cơ quan Tình báo trung ương (CIA) và Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) đều từng tham gia vào các âm mưu đen tối này dưới nhiều hình thức.
Một báo cáo năm 1975 ghi rõ: “Những kế hoạch (ám sát lãnh tụ Fidel) này liên quan tới một loạt lộ trình kỳ lạ và ít nhất 1 lần bao gồm cả tiếp xúc với các nhân tố thuộc giới tội phạm có tổ chức. Trong số các hình thức ám sát được xem xét, có lựa chọn đầu độc bằng đường tiêu hóa và do các nhóm Cuba lưu vong đảm nhiệm”.
Theo văn bản này, CIA đã tham gia các kế hoạch nhằm thủ tiêu lãnh tụ Fidel Castro ngay từ những năm 1959 và 1960 (Cách mạng Cuba thành công năm 1959). Nói cách khác, CIA đã tiến hành những kế hoạch này song song với việc chuẩn bị cho cuộc đổ bộ xâm lược Cuba tại bãi biển Girón vào tháng 4/1961.
Theo một văn bản khác cũng vào năm 1975 nói về sự tham dự của CIA trong những kế hoạch ám sát các lãnh đạo nước ngoài, Bộ trưởng Tư pháp Mỹ khi đó là Robert Kennedy– anh trai của cố Tổng thống Kennedy – có biết về một kế hoạch tìm kiếm một tay súng bắn tỉa để nhắm vào lãnh tụ Fidel Castro.
Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Robert đã thông báo cho FBI rằng một đơn vị tình báo đã tiếp cận tay trùm xã hội đen Sam Giancana với đề nghị 150.000 USD để tên này tìm thuê một tay súng nói trên.
Tương tự, một bản bị vong lục của FBI năm 1964 mô tả một cuộc họp tại Florida đã đồng ý giải ngân 100.000 USD để sát hại lãnh tụ Fidel, 20.000 USD để làm việc tương tự với Bộ trưởng Quốc phòng khi đó và Chủ tịch Cuba hiện nay Raúl Castro, hay “Người du kích anh hùng” Che Guevara.
Một văn bản khác đề cập tới một dự án của CIA lập ra một hệ thống thù lao do việc “giết hại hoặc bắt sống những người Cộng sản Cuba có tiếng”, trong đó bất kỳ ai đưa được “bằng chứng thuyết phục về cái chết” cùng Thẻ đảng của nhân vật bị sát hại sẽ được nhận thù lao theo “bảng giá”: 100.000 USD cho một lãnh đạo cấp chính phủ và 57.500 USD cho cán bộ cấp vụ trưởng.
Hai trong số các âm mưu được kể lại nhắm vào sở thích lặn của Tổng Tư lệnh Fidel Castro. Một trong số này, vốn đã được công bố trong một số lần giải mật trước đây, là việc tận dụng quan hệ bè bạn của lãnh tụ Fidel với luật sư người Mỹ William Donavan, nguyên mẫu cho nhân vật chính của bộ phim đình đám “Người đàm phán”, để ông này tặng Chủ tịch Cuba một bộ đồ lặn có tẩm độc bằng một loại nấm gây bệnh da liễu và vi khuẩn lao phổi. Tuy nhiên, ông Donavan đã không tuân theo những chỉ thị của CIA và đã tặng một bộ đồ lặn kỷ niệm không nhiễm độc.
Những âm mưu khác được đề cập trong đợt giải mật lần này bao gồm dự định gài mìn vào sò biển cỡ lớn tại các khu vực mà lãnh tụ Fidel Castro hay lặn, hay tìm cách tiêm thuốc độc ông bằng một chiếc bút bi có giấu mũi kim tiêm.
Theo thống kê chính thức được các đơn vị an ninh nhà nước Cuba công bố, trong cuộc đời của mình, cố Chủ tịch Fidel Castro – từ trần ngày 25/11/2016 ở tuổi 90 – đã phải đối mặt tổng cộng 638 âm mưu ám sát.
Trước đó, ngày 26/10, Chính phủ Mỹ đã công bố các tài liệu liên quan tới vụ ám sát cựu Tổng thống John F. Kennedy tại thành phố Dallas, bang Texas ngày 22/11/1963, tuy nhiên một số thông tin được coi là "an ninh quốc gia" không được công bố.
Trước sức ép của FBI và CIA, Tổng thống Trump đã ra lệnh cho các cơ quan chính phủ nghiên cứu các tài liệu chưa được công bố vì lý do an ninh quốc gia trong vòng 180 ngày tới nhằm xác định xem những tài liệu trên có cần phải tiếp tục giữ bí mật với công chúng hay không.
Năm 1992, Quốc hội Mỹ đã yêu cầu công khai với công chúng toàn bộ những ghi chép liên quan tới cuộc điều tra về cái chết của cựu Tổng thống Kennedy, đồng thời ra thời hạn cuối cùng công bố tất cả các tài liệu về cuộc điều tra này vào ngày 26/10/2017./.
>> Công bố hơn 2.800 tài liệu về vụ ám sát cựu Tổng thống Kennedy