Vì sao lãi suất tăng sẽ khiến thị trường chứng khoán dễ bị tổn thương hơn trước tin xấu?

Trong bài viết đăng tải trên tờ Australian Financial Review, nhà báo Karen Maley dẫn thông tin từ chiến lược gia hàng đầu về chứng khoán toàn cầu của Ngân hàng Citi - ông Rod Buckland, cho rằng những biến động mạnh trên thị trường chứng khoán Mỹ trong vài tuần vừa qua đã phản ánh mối quan hệ bất ổn giữa các nhà giao dịch và giới đầu tư, dưới tác động của việc tăng lãi suất trên toàn cầu.

Chuyên gia Bucklands nói: “Các nhà giao dịch nghĩ rằng việc các ngân hàng trung ương tăng lãi suất là điều đáng tiếc, nhưng các nhà đầu tư dài hạn lại lạc quan hơn, vì họ tin lãi suất vẫn sẽ tiếp tục được giữ ở mức thấp. Tất nhiên, trong ngắn hạn, các nhà giao dịch dẫn dắt thị trường. Nhưng trong dài hạn, các nhà đầu tư chiếm ưu thế hơn”.

Lợi suất dựa trên lợi suất trái phiếu chuẩn của Mỹ đã tăng trên 2% vào tuần trước, ghi nhận mức cao nhất kể từ giữa năm 2019, nhờ kỳ vọng rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ nâng lãi suất với tốc độ nhanh trong năm nay.

Các số liệu công bố vào tuần trước cho thấy, vào tháng 1/2022, chỉ số giá tiêu dùng của Mỹ đạt mức cao nhất trong bốn thập kỷ qua, tăng 7,5% so với cùng kỳ năm 2021, do nhu cầu của người tiêu dùng và sự khan hiếm hàng hóa bởi gián đoạn nguồn cung liên tục.

Tuy nhiên, ông Buckland lập luận rằng điều quan trọng là không có các phản ứng thái quá xảy ra trước động thái thắt chặt chính sách tiền tệ của Fed. Ông nói: “Bất kể lãi suất có tăng thêm 4 hoặc 5 lần nữa, thì cũng chỉ lên đến ngưỡng cao nhất là 1,5%, đạt mức lãi suất mục tiêu của Fed. Đây có thực sự là một xu hướng giảm giá cổ phiếu hay không?”.

Ông nói tiếp: “Khi bạn nghĩ về điều đó, tất cả những gì xảy ra là lãi suất của Mỹ chỉ đang ở mức cực kỳ thấp chuyển sang không quá thấp đến mức khó tin”. Vị chuyên gia của ngân hàng Citi tin việc bán tháo trên các thị trường tài chính, trước thời điểm Fed điều chỉnh lãi suất lần đầu tiên là hoàn toàn bình thường.

Ông Buckland phân tích: “Các thị trường luôn dễ bị kích động xung quanh đợt tăng lãi suất đầu tiên của Fed, và thị trường Mỹ thường ghi nhận mức giảm từ 5-10%. Trên thực tế, đợt điều chỉnh tỷ giá lần đầu tiên thường ghi nhận lượng cổ phiếu mua vào khi thị trường giảm giá là rất lớn”.

Theo lập luận của ông Buckland, áp lực lạm phát mạnh hơn có nghĩa là Fed sẽ có ít xu hướng hỗ trợ giá cổ phiếu bị suy giảm hơn so với trước đây. Ông nói: “Trong quá khứ, bất cứ khi nào thị trường chứng khoán xuất hiện một ‘trận cuồng phong’ nhỏ, Fed sẽ lập tức ngừng gây tác động đến thị trường. Nhưng hiện tại cơ quan này đang gặp phải một thách thức lớn hơn, dưới dạng lạm phát cao hơn. Và tôi nghĩ nếu cái giá mà các quan chức Fed phải trả để giải quyết lạm phát chính là sự biến động cao hơn trên thị trường chứng khoán, thì họ sẵn sàng trả mức giá đó”.

Chuyên gia Buckland cũng chỉ ra rằng còn có các nhân tố chính trị đang gây ảnh hưởng đến quyết sách của Fed. Ông nói: “Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã hướng sự chú ý vào thị trường chứng khoán và tạo áp lực lên Fed để thúc đẩy thị trường tăng cao hơn.

Nhưng Tổng thống đương nhiệm Joe Biden lại tập trung vào lạm phát và đặt áp lực yêu cầu Fed giải quyết vấn đề này. Bởi vì đối với ông Biden, vấn đề lớn nhất là chi phí sinh hoạt đang tăng cao hơn chứ không phải là thị trường chứng khoán đi xuống”.

Chuyên gia cấp cao của ngân hàng Citi cũng hoài nghi Trung Quốc sẽ đưa ra các biện pháp kích thích tích cực, để thúc đẩy hoạt động kinh tế của nước này. Ông Buckland nói: “Nền kinh tế Trung Quốc đang tăng trưởng ở một tỷ lệ thấp hơn thực tế. Tôi không khuyến nghị đầu tư vào Trung Quốc vì tôi thường lo lắng về việc đầu tư vào những nơi mà dự báo kinh tế đang bị hạ thấp. Và tốc độ tăng trưởng chậm của nước này lại càng trở nên trầm trọng hơn bởi sự chấn chỉnh của các cơ quan quản lý và phản ứng thái quá đối với dịch COVID-19”.

Nhưng ông cho biết thêm: “Một trong những rủi ro đối với chiến lược của tôi là sẽ có điều gì đó bất ngờ xảy ra mà không thể giải thích được. Lần cuối cùng cộng đồng đầu tư lo lắng về Trung Quốc là vào năm 2015 và 2016, Bắc Kinh đã đáp trả bằng một gói kích thích tài khóa lớn, nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Và điều đó đã được phản ánh trong giá quặng sắt”.

Theo vị chuyên gia này, Trung Quốc hiện khó có thể áp dụng một chiến thuật tương tự: “Đó là vì chính phủ đang nghiêm túc hơn trong việc tái cân bằng nền kinh tế, thoát ra khỏi sức ảnh hưởng từ bất động sản và xây dựng. Các nhà chức trách Trung Quốc đã cố gắng thực hiện việc này cách đây 5 hoặc 6 năm, nhưng họ đã tạm dừng hành động khi tốc độ tăng trưởng kinh tế quốc gia chậm lại và bỏ qua chiến lược đó”.

Ngân hàng Citi dự báo GDP của Trung Quốc sẽ tăng trưởng ở mức từ 4,5 - 5% trong năm nay. Như ông Buckland lưu ý: "Đối với hầu hết các nền kinh tế, đó sẽ là một kết quả tuyệt vời. Nhưng khi nền kinh tế của bạn đang hướng tới mức tăng trưởng 6% và bạn chỉ đạt được 4,5 - 5%, điều đó có thể khiến bạn cảm thấy khá là khó khăn”.

Và ông Buckland cũng cho biết thêm rằng Australia sẽ sớm cảm nhận được những tác động tích cực của quá trình này. Ông nói: “Hiện tại, Trung Quốc tiêu thụ khoảng 60-70% tổng lượng quặng sắt của thế giới, Khi nền kinh tế Trung Quốc cân bằng trở lại, rất có thể con số này sẽ giảm xuống còn 40-50%”.

Đó vẫn là một con số lớn, nhưng không phải là sự thống trị áp đảo mà trước đây Trung Quốc sở hữu trên các thị trường hàng hóa toàn cầu. Và mặc dù nhiều nhà phân tích Phố Wall cho rằng giá dầu sẽ chạm ngưỡng 100 USD/thùng, nhưng ông Buckland tin rằng đợt tăng giá sẽ tương đối ngắn hạn.

Ông phân tích: “Hiện tại, giá dầu đang ở mức tốt. Tuy nhiên, giá dầu trong quá khứ đã có xu hướng hồi phục tương đối. Đó là bởi vì khi giá dầu tăng, các dự án đá phiến, đặc biệt là ở Mỹ, bắt đầu hoạt động và nguồn cung tăng lên, gây áp lực giảm giá dầu”.

Cùng với giá dầu cao hơn, chuỗi cung ứng khó khăn cũng đang đẩy tỷ lệ lạm phát toàn cầu lên cao hơn. Một lần nữa, ông Buckland tin rằng điều này sẽ chỉ là thoáng qua. Ông nói: “Điều quan trọng là không được đánh giá thấp khả năng thích ứng nhanh của khu vực tư nhân. Các công ty mà tôi đã có dịp trao đổi đang cố gắng cân bằng lại chuỗi cung ứng của họ, chuyển sản xuất sang các quốc gia khác hoặc đưa chuỗi cung ứng của họ trở về quê hương”.

Do đó, ông nói: “Lạm phát của Mỹ sẽ bắt đầu giảm vào cuối năm nay hoặc năm sau. Và đó là lý do tại sao tôi kỳ vọng rằng lãi suất của Mỹ sẽ chỉ dừng ở mức cao nhất là 2% đến 2,5% ". Nhưng ông cảnh báo: “Nếu lạm phát không bắt đầu giảm xuống, lãi suất của Mỹ sẽ cần phải tăng cao hơn. Sau đó, tất cả các ‘cá cược’ dành cho thị trường chứng khoán đều sẽ bị dập tắt”.

Mặc dù Fed hiện đang phải đối mặt với những lời chỉ trích, vì đã tụt hậu hơn so với đường cong lạm phát, nhưng ông Buckland chỉ ra rằng đây là một chiến lược có chủ ý. Ông nói: “Chủ tịch Fed, ông Jerome Powell đã nói với chúng tôi vào năm 2020 tại khán phòng Jackson Hole rằng ông sẽ nhắm mục tiêu lạm phát trong suốt chu kỳ. Điều đó có nghĩa là vì lạm phát hiện vẫn thấp hơn so với mục tiêu trong vòng tám năm của Fed, nên sẽ không có đợt tăng lãi suất sớm hơn so với các chu kỳ trước. Về bản chất, Fed đã thêm khoản thời gian trì hoãn một năm vào chức năng phản ứng với lạm phát của cơ quan này”.

Nhưng, ông nói thêm: “Sau khi Fed cố tình tụt lại phía sau đường cong vào năm ngoái, năm nay cơ quan này sẽ thiên về bắt kịp đường cong. Điều đó có nghĩa là sẽ có sự khác biệt lớn giữa đầu tư trong năm 2021 và năm 2022".

Chuyên gia Buckland chỉ ra rằng quyết định của Fed để lạm phát kéo dài trong một năm “có nghĩa là lãi suất thực tế giảm mạnh và thị trường nổi sóng. Đến năm nay, bạn sẽ thấy rằng một số ‘cơn sóng’ đã biến mất khỏi thị trường".

Ông cũng cho rằng lãi suất cực thấp khiến các nhà đầu tư chấp nhận rủi ro nhiều hơn. Ông nói: “Một trong những thứ mà tiền giá rẻ gây tác động đến là khiến các thị trường tài chính tấn công tin tức xấu. Ví dụ, vào năm ngoái, các nhà đầu tư về cơ bản đã tránh được nguy cơ suy giảm, do sự bùng phát của dịch COVID-19 biến thể Delta và các đợt phong tỏa liên tục”.

Tuy nhiên, chuyên gia Buckland nhấn mạnh “cơn mê” sẽ dần tan khi lãi suất toàn cầu tăng lên và khả năng thị trường “hấp thụ” tin tức xấu vào năm nay sẽ không tốt bằng năm ngoái./.