“Vũ khí” đánh chặn những “cơn gió ngược” về kinh tế
Điều tương tự đã từng xảy ra vào những năm 1970, khi triển vọng kinh tế thế giới dường như chỉ tập trung vào một sản phẩm duy nhất đó là dầu mỏ. Một số quốc gia sở hữu trữ lượng dầu mỏ lớn đã coi đó là “con tin” cho các động cơ chính trị của mình.
Ngày nay, triển vọng kinh tế thế giới cũng đang phụ thuộc vào một nguồn nguyên liệu đầu vào vô cùng quan trọng đó là vaccine phòng chống đại dịch COVID-19, vốn được sản xuất ở quy mô hẹp và "tế nhị" về mặt chính trị, nhưng được phân phối không đồng đều.
* “Kẻ ăn không hết, người lần chẳng ra”
Là một quốc gia giàu có với khả năng tự sản xuất vaccine và triển khai các chiến dịch tiêm chủng rộng rãi, kinh tế Mỹ đã phát triển vượt bậc với tỷ lệ lạm phát cơ bản tăng lên mức cao nhất kể từ năm 1992.
Vào ngày 16/6, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã nâng dự báo về tăng trưởng, lạm phát và lãi suất của nước Mỹ. Các quan chức của Fed dự kiến sẽ có hai đợt tăng lãi suất trong năm 2023. Tuyên bố này đã giúp đẩy lợi suất trái phiếu Mỹ tăng cao, đồng thời tạo ra tâm lý tích cực ở một số nền kinh tế.
Mặc dù vậy, theo nhận định của chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Thế giới (WB) Ayhan Kose, đây sẽ là “xu hướng phục hồi hai chiều”.
Trong đó, những nước giàu có đã nhanh chóng thực hiện tiêm chủng trên diện rộng đang được tận hưởng một “mùa Xuân hy vọng”, trong khi tại những nơi phải đối mặt với sự chậm trễ trong việc mua, chế tạo và triển khai tiêm vaccine - đặc biệt là các nước nghèo, sự phục hồi đang chuyển động theo hướng ngược lại.
Trong số các nền kinh tế lớn được WB nhắc đến, 10 nền kinh tế có tỷ lệ tiêm chủng cao nhất được dự báo sẽ tăng trưởng trung bình 5,5% trong năm nay. Ở chiều ngược lại, 10 nền kinh tế có tỷ lệ tiêm chủng thấp nhất sẽ chỉ tăng trưởng khoảng 2,5%.
Sự khác biệt cũng được thể hiện trong các phiên bản dự báo sửa đổi. Nhờ tốc độ tiêm chủng nhanh rộng cùng các gói kích thích kinh tế khổng lồ, tăng trưởng dự kiến của nước Mỹ trong năm 2021 đã được điều chỉnh từ 3,5% lên 6,8%. Ngoài ra, những nền kinh tế mới nổi có tốc độ tiêm chủng nhanh hơn các nền kinh tế khác cũng được điều chỉnh dự báo tăng trưởng kinh tế.
Trong khi đó, tại nhóm 29 nền kinh tế nghèo nhất thế giới (bao gồm 23 quốc gia ở khu vực châu Phi cận Sahara), chỉ khoảng 0,3% dân số được tiêm một liều vaccine. Điều này khiến triển vọng tăng trưởng giảm mạnh. Cụ thể, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nhóm dự kiến sẽ chỉ tăng trưởng 2,9% trong năm nay (từ mức dự báo 3,4% của 6 tháng trước).
Nếu kịch bản này xảy ra, đây sẽ là mức tăng trưởng yếu kém thứ hai được ghi nhận trong vòng hai thập kỷ qua. Mức tăng trưởng tồi tệ nhất đã được ghi nhận vào năm ngoái.
* “Vũ khí” hồi phục kinh tế
Tỷ lệ tiêm chủng giúp thúc đẩy tăng trưởng theo nhiều cách. Trong đó, quan trọng nhất là việc tạo điều kiện để các quốc gia nới lỏng các biện pháp “bế quan tỏa cảng” và hạn chế tương tác xã hội, vốn kiềm hãm đà tăng trưởng kinh tế.
Tại những quốc gia đã gỡ bỏ phong tỏa, vaccine giúp làm giảm nguy cơ bùng phát đại dịch trong tương lai, từ đó tạo động lực tăng trưởng và mang lại khả năng phục hồi tốt hơn.
Kết quả một nghiên cứu của ngân hàng Goldman Sachs cho thấy nhịp sống hối hả đã quay trở lại tại nhiều quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng cao. Nhật Bản, Hàn Quốc, Brazil, Thổ Nhĩ Kỳ và Mexico, mỗi nước sẽ có ít nhất một nửa dân số được tiêm ít nhất 1 mũi vaccine vào tháng Tám tới.
Trong khi đó, Nam Phi và Ấn Độ dù khó đạt tỷ lệ này cho đến tháng 12, song do cả hai quốc gia này đều đã có nhiều người khỏi bệnh, giúp họ đạt miễn dịch tự nhiên ở một mức độ nào đó.
Chuyên gia Michael Spencer của Deutsche Bank cho rằng Ấn Độ có thể đạt mức miễn dịch lên đến 70% trong vòng chưa đầy 9 tháng tới, trong đó tính tất cả những người đã từng bị nhiễm COVID-19 hoặc đã được tiêm vaccine.
Các chuyên gia tin rằng phục hồi không đồng đều còn tốt hơn là không phục hồi.Mặc dù vậy, sức mạnh tăng trưởng tại một số quốc gia có thể tạo ra vấn đề cho các khu vực khác của thế giới.
Ví dụ, sự bùng nổ của kinh tế Mỹ đã đẩy giá tiêu dùng của chính nước này trong tháng 5/2021 tăng thêm 5% so với cùng kỳ năm 2020, từ đó gây áp lực về giá ở những quốc gia khác và buộc các ngân hàng trung ương phải phản ứng.
Brazil đã tăng mạnh lãi suất trong năm nay. Đến ngày 11/6, Ngân hàng trung ương Nga (BoR) cũng thông báo các biện pháp thắt chặt lần thứ ba kể từ tháng 3/2021. Thống đốc của BoR Elvira Nabiullina đã viện dẫn tỷ lệ tiêm chủng và "các chính sách tài chính, tiền tệ cực kỳ lỏng lẻo ở những nền kinh tế lớn" là lý do chính dẫn đến lạm phát tại Nga.
Bà Elvira Nabiullina bày tỏ lo ngại rằng tình trạng lạm phát tăng cao ở Nga và những nơi khác có thể kéo dài hơn hơn so với "dự kiến ban đầu". Trong khi đó, ngay cả lạm phát tạm thời cũng có thể làm chao đảo thị trường tài chính.
Ở một góc nhìn khác, chuyên gia kinh tế trưởng của WB Ayhan Kose dự báo lạm phát toàn cầu sẽ tăng từ 2,5% trong năm 2020 lên 3,9% vào năm 2021.
Chuyên gia này nhận định: “Không nhất thiết phải lo lắng về lạm phát”. Dù vậy, ông cũng bày tỏ lo lắng về việc những áp lực lạm phát có thể làm phức tạp thêm quá trình hoạch định chính sách ở các thị trường mới nổi, đặc biệt là những nơi có tỷ lệ nợ ngoại tệ lớn.
Tại cuộc họp diễn ra vào ngày 15-16/6, Fed cuối cùng đã thảo luận về việc cắt giảm lãi suất, song thời điểm thực hiện vẫn chưa chắc chắn. Tỷ lệ lạm phát hiện nay vẫn thấp hơn rất nhiều so với mức hai con số được ghi nhận trong những năm 1970.
Tuy nhiên, cũng giống như cuộc khủng hoảng dầu mỏ hồi đó đã đẩy các nhà hoạch định chính sách vào tình thế khó xử, buộc họ phải tăng lãi suất giữa bối cảnh nền kinh tế suy yếu, tình trạng thiếu vaccine trong năm nay có thể tạo ra sự khó chịu tương tự.
Cái giá của việc tiêm chủng không đồng đều có thể là nguyên nhân khiến một số quốc gia phải thực hiện thắt lưng buộc bụng và thắt chặt tiền tệ quá sớm, trong khi tỷ lệ miễn dịch cộng đồng chưa cho phép họ làm điều đó./.
- Từ khóa :
- covid 19
- cục dự trữ liên bang mỹ
- fed
- chính sách tiền tệ
Tin liên quan
-
Tài chính & Ngân hàng
Quan chức Fed: Lạm phát có thể tăng cao trong thời gian dài hơn dự kiến
14:26' - 24/06/2021
Hai quan chức Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) ngày 23/6 đưa ra nhận định thời kỳ lạm phát cao của nền kinh tế này có thể kéo dài hơn dự báo.
-
Tài chính
Chủ tịch Fed Boston cảnh báo các nguy cơ đối với sự ổn định tài chính
13:40' - 24/06/2021
Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chi nhánh Boston Eric Rosengren cho rằng các quan chức Fed cần theo dõi sát những nguy cơ đối với sự ổn định tài chính, đặc biệt là tình hình giá nhà tăng cao.
-
Ngân hàng
Các ngân hàng Mỹ “ngóng chờ” kết quả sát hạch thường niên của Fed
19:35' - 23/06/2021
Các ngân hàng lớn nhất nước Mỹ sẵn sàng bắt đầu chi 130 tỷ USD để mua lại cổ phiếu và chi trả cổ tức từ tháng tới sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) công bố kết quả sát hạch thường niên.
-
Tài chính & Ngân hàng
Chủ tịch Fed: Mỹ không quan ngại Trung Quốc và Nga từ bỏ đồng USD
10:57' - 23/06/2021
Chủ tịch Fed Jerome Powell ngày 22/6 khẳng định Mỹ không quan ngại Trung Quốc và Nga từ bỏ đồng USD sau thông tin hai nước này có ý định từ bỏ đồng USD để thiết lập một liên minh tài chính chung.
-
Ý kiến và Bình luận
Moody’s: Châu Á cần kiểm soát tốt dịch COVID-19 trước khi Fed tăng lãi suất
13:06' - 22/06/2021
Lãi suất tại Mỹ cao hơn sẽ thu hút các nhà đầu tư từ nước ngoài, khiến các ngân hàng trung ương khác có thể phải tăng lãi suất của chính họ để “phòng thủ”.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
SỰ KIỆN KINH TẾ THẾ GIỚI NỔI BẬT TUẦN QUA
08:23'
Loạt sự kiện thế giới nổi bật đầu tháng 7/2025 cho thấy nhiều chuyển biến đáng chú ý trên các mặt kinh tế, môi trường và chính sách toàn cầu.
-
Kinh tế Thế giới
Châu Á - ASEAN: Mảnh ghép chiến lược trong định hướng hợp tác mới của Mercosur
12:27' - 05/07/2025
ASEAN, với vị thế là một trong những trung tâm sản xuất, tiêu thụ và đổi mới công nghệ của thế giới, đang nổi lên như một đối tác tiềm năng trong chiến lược mở rộng hợp tác của Mercosur.
-
Kinh tế Thế giới
Nhiều quốc gia dỡ bỏ hạn chế nhập khẩu thịt gà Brazil
09:30' - 05/07/2025
Brazil thông báo 7 quốc gia đã chính thức dỡ bỏ các hạn chế nhập khẩu thịt gà từ Brazil.
-
Kinh tế Thế giới
Tổng thống Mỹ ký thành luật gói cắt giảm thuế và chi tiêu toàn diện
07:48' - 05/07/2025
Dự cắt giảm thuế và chi tiêu toàn diện trị giá 4.500 tỷ USD là gói chính sách trong nhiệm kỳ thứ hai mang tính biểu tượng của Tổng thống Trump.
-
Kinh tế Thế giới
Thái Lan chưa đạt được thỏa thuận về thuế quan với Mỹ
07:38' - 05/07/2025
Thái Lan vẫn chưa hoàn tất đàm phán với Mỹ về thuế đối ứng, song đã có được “những hiểu biết giá trị” để định hướng việc soạn thảo một đề xuất sửa đổi.
-
Kinh tế Thế giới
Ấn Độ đề xuất áp thuế đối ứng đối với thuế ô tô của Mỹ tại WTO
07:34' - 05/07/2025
Ấn Độ đã đệ trình lên Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) đề xuất áp thuế đối ứng đối với các thuế quan mà Mỹ áp dụng đối với ô tô và một số linh kiện ô tô.
-
Kinh tế Thế giới
Hàng không châu Âu rối loạn do hoạt động đình công
16:47' - 04/07/2025
Các cuộc đình công tại châu Âu đang gây rối loạn hoạt động hàng không tại khu vực này khiến nhiều chuyến bay bị hoãn hoặc hủy vào đúng mùa cao điểm du lịch.
-
Kinh tế Thế giới
Thuế quan của Mỹ: Trung Quốc khẳng định giải pháp đối thoại và hợp tác
16:46' - 04/07/2025
Ngày 4/7, Bộ Thương mại Trung Quốc khẳng định đối thoại và hợp tác là con đường đúng đắn trong thảo luận thuế quan với Mỹ.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt mới nhắm vào hoạt động buôn bán dầu mỏ của Iran
10:27' - 04/07/2025
Bộ Tài chính Mỹ thông báo áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với một mạng lưới bị cáo buộc liên quan đến hoạt động mua bán dầu của Iran.