Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: THX/TTXVN
Sự kiện này trùng với các cuộc thảo luận về chính phủ mới vốn không hề liên quan đến các chủ đề nước ngoài. Tuy nhiên, những đánh giá và quan điểm được nêu lên tại Diễn đàn này của Ngoại trưởng Đức Zigmar Gabriel đã thu hút sự chú ý. Ông Gabriel nhấn mạnh đến khả năng xem xét lại chính sách của Đức và châu Âu trong quan hệ với Mỹ.
Ngay trước sự kiện đó, ông Gabriel đã tới thăm Washington lần thứ 4 trong năm nay. Ông đã hội đàm với Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson, cũng như với một vài nhà lập pháp của đảng Cộng hòa. Đối với Đức, Mỹ vẫn là một đối tác quan trọng trong nhiều vấn đề, mà theo như nhận định của ông Gabriel, có nhiều quan điểm chung.
Tuy nhiên, có lẽ trong các cuộc hội đàm ở Washington đã có điều gì đó khiến ông Gabriel thất vọng. Dù sao đi nữa, những tuyên bố của ông Gabriel ngày 5/12 tại Diễn đàn Chính sách Đối ngoại ở Berlin hoàn toàn không phải là do tâm trạng mà là do tình hình hiện nay đang đòi hỏi có những sự thay đổi nhất định.
Theo ông Gabriel, việc xem xét lại chính sách của Đức và châu Âu trong quan hệ với Washington là điều cần thiết bởi thực tế dưới thời Tổng thống Donald Trump, nước Mỹ đang tỏ ra “yếu ớt” với vai trò là một thế lực chính trị toàn cầu.
Ông Gabriel cho biết: “Sự vô điều kiện khi chúng ta nhận thức và bảo vệ vai trò của Mỹ, dù đã có nhiều bất đồng, đang bắt đầu sụp đổ. Tuy nhiên, chính Washington cũng đang bắt đầu xem xét và coi Đức khác với trước đây, và chỉ là một trong nhiều đối tác.
Ông Gabriel cho rằng trong thời gian tới, Đức nên tự tin hơn trong việc đại diện và bảo vệ lợi ích riêng của mình. Ví dụ, ông Gabriel đã trích dẫn các lệnh trừng phạt chống Nga của Mỹ ảnh hưởng tới các lợi ích năng lượng của Đức cũng như thỏa thuận hạt nhân với Iran, đồng thời khẳng định rằng “trong cả hai trường hợp này, Đức không thể cho phép mình chờ đợi quyết định của Washington hay đơn giản là phản ứng với những quyết định đó”.
Ông Gabriel cho rằng Berlin cần phải phân tích một cách lạnh lùng hơn về quan hệ giữa Đức và Mỹ đang ở ngã ba đường. Ông Gabriel rất quan tâm đến tình hình thế giới đang đe dọa dẫn tới suy giảm vai trò và tầm quan trọng của châu Âu trên thế giới. Ông cho rằng hiện nay “Liên minh châu Âu (EU), châu Âu không còn là một thế lực thực sự trên thế giới”.
Hiệu suất kinh tế và định hướng của Đức và châu Âu về giá trị là không đủ. Về vấn đề này, ông Gabriel coi trọng các đề xuất châu Âu của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và mối quan hệ hợp tác mới giữa Berlin và Paris. Nói chung, ông Gabriel cho rằng để tồn tại, châu Âu phải xác định được lợi ích riêng của mình và gọi đây là “khái niệm chủ quyền châu Âu”.
Trong khi đó, báo Frankfurter Allgemeine Zeitung (Đức) nhấn mạnh: “Đối với người Đức, Mỹ đã từng là một đồng minh quan trọng nhất”. Một số hãng truyền thông khác cho rằng ông Gabriel đang mong muốn xây dựng một chính sách của Đức trong quan hệ với Mỹ theo một cách hoàn toàn mới và coi Đức và Pháp là trụ cột của EU.
Không thể dự đoán được những điều ông Gabriel tuyên bố sẽ được thực hiện ra sao. Phần lớn sẽ phụ thuộc vào chính phủ mới của Đức. Ví dụ, nếu một “đại liên minh” khác được thành lập cùng đảng Dân chủ Xã hội thì Gabriel mới giữ được quan điểm chính sách đối ngoại của mình.
Tuy nhiên, những tuyên bố của ông Gabriel lần này đã phản ánh nguyện vọng ngày càng gia tăng ở châu Âu về việc tự quyết định những lợi ích của mình mà không cần quan tâm đến Washington./.