Theo quan sát của hãng thông tấn Reuters, Chính phủ Cuba đã lần đầu tiên trong thế kỷ này không công bố một hạng mục thống kê chi tiết quan trọng về hoạt động kinh tế then chốt trong bản thống kê tổng kết thường niên. Điều này khiến những người có tham vọng đầu tư vào đảo quốc Caribe này càng mù mờ hơn nữa về những con số kinh tế vốn đã luôn “khan hiếm” của La Habana.
Cụ thể, trong bản tổng kết thống kê kinh tế năm 2016, được Văn phòng Thống kê quốc gia Cuba (ONEI) đăng tải từng phần trên mạng từ tháng 6 tới tháng 7 năm 2017, không bao gồm chương thông tin giải trình cụ thể về Tổng sản phẩm quốc nội, các kim ngạch xuất khẩu, nguồn tài chính cũng như nợ công.
Trước đây những con số này từng được công bố muộn vài tháng, nhưng luôn trong khuôn khổ của năm tiếp theo, nhưng hiện tại đã tới giữa tháng 1/2018 nhưng những thống kê này vẫn chưa được “ra mắt”, mặc dù Chính phủ Cuba thậm chí đã công bố những ước tính kinh tế của năm 2017 trong khóa họp Quốc hội vào cuối tháng 12 vừa qua.
Hiện tại, vẫn chưa biết La Habana có công bố những con số trên vào một thời điểm muộn hơn hay không, trong khi Reuters khẳng định ONEI không đưa ra bình luận khi được hãng tin này tham khảo vấn đề trên. Hiện tượng này gây chú ý trong bối cảnh Chính phủ Cuba đã làm đại đa số các nhà quan sát và phân tích kinh tế ngạc nhiên khi đưa ra ước tính rằng nền kinh tế nước này tăng trưởng 1,6% trong năm 2017, khôi phục đà tăng trưởng sau năm sụt giảm 2016 (-0,9%).
Trước đó, hãng đánh giá tín nhiệm Moody’s và Đơn vị tình báo của thời báo The Economist (Anh) từng đưa ra dự báo Cuba sẽ tiếp tục suy thoái trong năm 2017, trong khi Ủy ban kinh tế Mỹ Latinh và Caribe của Liên hợp quốc (Cepal) dù lạc quan hơn, cũng chỉ dự báo mức tăng trưởng khiêm tốn 0,5%.
Giáo sư kinh tế Carmelo Mesa-Lago của Đại học Pittsburgh, người có nhiều đầu sách viết về kinh tế Cuba, nhận định rằng sự chậm trễ bất thường trong công bố các chỉ số vĩ mô năm 2016 gây ra những nghi ngờ về ước tính chính thức con số tăng trưởng GDP trong năm 2017. Một câu hỏi không thể tránh khỏi là vì sao La Habana có thể đưa ra con số ước tính trên vào cuối tháng 12 cùng năm trong khi vẫn chưa thông báo những chỉ số quan trọng của hơn một năm trước đó?
Thu nhập ngoại tệ của Cuba đã sụt giảm hàng tỷ USD kể từ khi giá dầu thô, cùng nhiều mặt hàng nguyên liệu khác, tụt dốc thê thảm từ năm 2014. Thu nhập từ các dịch vụ, bao gồm cả việc xuất khẩu các dịch vụ chuyên môn (y tế, giáo dục, thể thao) sang các nước đang phát triển như Venezuela, đã sụt mất hơn 1 tỷ USD chỉ trong năm 2016, trong khi hoạt động xuất khẩu hàng hóa cũng chịu mức thụt lùi tương tự trong cùng kỳ, theo tính toán của Reuters.
Chính phủ Cuba đã phải thông báo việc cắt giảm tiêu thụ điện năng và nhiên liệu, siết chặt nhập khẩu và, theo một số nhà ngoại giao và doanh nhân nước ngoài, đã trì hoãn các hoạt động thanh toán với các nhà cung cấp và đối tác nước ngoài trong các công ty liên doanh.
Ben Hoffman, một chuyên gia về Mỹ Latinh của Viện Nghiên cứu toàn cầu và các khu vực của Đức, bình luận rằng bất cứ nhà đầu tư nào đều mong muốn những dữ liệu đáng tin cậy. Những số liệu thống kê không phải là một vật trang trí xa xỉ, mà là một tài nguyên quý giá và cần thiết, và sự thiếu hụt tài nguyên này sẽ rất bất lợi cho quá trình phát triển.
Reuters cũng trích lời một nhà kinh tế Cuba giấu tên nhận xét: “khi mọi việc tồi tệ đi, câu trả lời của Chính phủ là che giấu thông tin. Năm 2016, chương số liệu thống kê hoạt động kinh tế then chốt (của năm 2015) đã bị hoãn công bố tới tận cuối tháng 11. Nhưng lần này chúng ta đã thậm chí đi hết cả năm 2017 và sang tận tháng 1/2018, điều đó chắc hẳn không phải là vô cớ”./.