Mỹ: Thế kiểm soát mong manh
Cục diện trên chính trường Mỹ thời gian tới có thể nói đã rõ ràng sau khi Quốc hội nước này xác nhận ông Joe Biden chính thức trở thành tổng thống thứ 46 của nước Mỹ, trong khi truyền thông Mỹ đưa tin 2 ứng cử viên đảng Dân chủ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử bổ sung thượng viện tại bang Georgia.
Sáng 8/1, thượng nghị sĩ đương nhiệm đảng Cộng hòa Kelly Loeffler đã thừa nhận thất bại trong cuộc bầu cử bổ sung tại bang Georgia và chúc mừng đối thủ của đảng Dân chủ Raphael Warnock.
Thông tin ứng cử viên đảng Dân chủ Jon Ossoff vượt qua thượng nghị sĩ đương nhiệm đảng Cộng hòa David Perdue tại bang này cũng được công bố. Điều đó có nghĩa cuộc chạy đua vào Quốc hội Mỹ khóa 117 đã chính thức khép lại với kết quả đảng Dân chủ kiểm soát cả hai nhánh lập pháp tại Mỹ, nhưng với cách biệt ít ỏi so với đảng Cộng hòa.
Thế kiểm soát mong manh này khiến các quyết sách quan trọng của chính quyền trong thời gian tới được dự báo chưa hẳn đã dễ dàng được thông qua.
So với Quốc hội Mỹ khóa 116, dù giành lại thế đa số tại Thượng viện 100 ghế sau cuộc bầu cử bổ sung vừa qua tại bang Georgia - thành trì của đảng Cộng hòa, song do cả hai đảng cùng giành được 50 ghế, thế đa số của đảng Dân chủ chỉ được quyết định với lá phiếu của Phó Tổng thống đắc cử Kamala Harris, người theo quy định của Hiến pháp là Chủ tịch Thượng viện.
Cùng với việc giành chiến thắng tại một số bang chiến địa quan trọng trong cuộc bầu cử tổng thống năm ngoái, các nghị sĩ đảng Dân chủ đã thu về các kết quả có lợi trong cuộc đua vào thượng viện tại những bang này, trong đó có những "cuộc lật đổ" ngoạn mục tại Arizona, Colorado và cả Georgia khi các chính khách đảng Dân chủ đã vượt qua được các thượng nghị sĩ Cộng hòa đương nhiệm. Phe Cộng hòa không bảo vệ được các bang thành trì quan trọng có truyền thống ủng hộ đảng này và duy trì ưu thế cho đến khi cuộc chạy đua kết thúc.
Trong khi đó, cuộc đua vào hạ viện đã sớm ngã ngũ. Dù mất 13 ghế vào tay đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử tháng 11/2020, nhưng đảng Dân chủ vẫn nắm quyền kiểm soát Hạ viện khóa 117 với 222 ghế, so với 211 ghế của đảng Cộng hòa.
Cho đến nay, 433/435 ghế hạ viện đã được bầu, với 2 vị trí còn bỏ trống sau khi Hạ nghị sĩ Cộng hòa bang Louisiana Luke Letlow qua đời tháng trước do mắc COVID-19 và khuyết một vị trí của Quận 22, bang New York.
Cũng giống Hạ viện Mỹ khóa 116, các vị trí lãnh đạo tại cơ quan quyền lực này tiếp tục thuộc về các nhân vật hàng đầu của hai đảng. Sau cuộc bỏ phiếu ngày 3/1, Hạ nghị sĩ đại diện cho bang California Nancy Pelosi tiếp tục được bầu làm Chủ tịch Hạ viện, dù cách biệt về phiếu bầu không lớn so với đối thủ của đảng Cộng hòa Kevin McCarthy, lần lượt là 216 và 209 phiếu.
Với kết quả này, ông McCarthy cũng tiếp tục là lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện. Về phía đảng Dân chủ, hai hạ nghị sĩ Steny Hoyer (bang Maryland) và James Clyburn (bang South Carolina) lần lượt nắm giữ vai trò lãnh đạo phe đa số và lãnh đạo phụ trách tổ chức kỷ luật tại Hạ viện khóa 117.
Diễn biến quyết liệt trong cuộc đua giữa các nghị sĩ đảng Cộng hòa và Dân chủ ở cả hai viện quốc hội báo trước những khó khăn, thách thức cho chính quyền Tổng thống đắc cử Joe Biden khi chênh lệch về thế đa số tại Thượng viện và Hạ viện đều được thu hẹp đáng kể.
Dù được dự báo sẽ tiếp tục giành quyền kiểm soát Hạ viện, song việc đảng Dân chủ mất quá nhiều ghế về tay Cộng hòa khiến chênh lệch tương quan lực lượng giữa hai đảng được rút ngắn. Trong khi đó, cuộc bầu cử thượng viện khó dự báo hơn, nhất là sau khi ông Biden, ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ, vượt qua đương kim Tổng thống Trump trong cuộc đua vào Nhà Trắng.
Thực tế đó đã thúc đẩy nhu cầu cân bằng các nhánh lập pháp nhằm duy trì thế tam quyền phân lập, tránh đẩy chính trường Mỹ nghiêng hẳn về một khuynh hướng chủ đạo nào, ảnh hưởng tới đời sống chính trị-kinh tế và xã hội Mỹ, vốn đang bất ổn và chia rẽ sau một năm 2020 đầy biến động.
Mặc dù giành lại quyền kiểm soát thượng viện từ tay Cộng hòa, nhưng điều này cũng không đảm bảo các quyết sách quan trọng mà phe Dân chủ thúc đẩy có thể tạo được sự đồng thuận lớn tại hai viện của quốc hội.
Với tương quan hiện nay, nền chính trị Mỹ sẽ đứng trước nhiều thử thách trong việc tạo ra một sự đồng thuận về những vấn đề quan trọng, cấp bách. Quá trình xây dựng nhân sự nội các của ông Biden sẽ sớm phải đối mặt với các sức ép từ phe Cộng hòa, nhất là với một số vị trí cần được Thượng viện xác nhận.
Việc theo đuổi quan điểm xây dựng nội các đa dạng về thành phần, đại diện cho nhiều tầng lớp xã hội Mỹ đang khiến ông Biden chịu áp lực từ chính nội bộ đảng Dân chủ, khi một số nhóm nghị sĩ đang thúc ép đội ngũ chuyển giao lựa chọn thêm nhiều nhân vật có cùng quan điểm chính trị, mang tính đại diện về tầng lớp và xuất thân.
Một số chính khách được ông Biden lựa chọn sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn trong quá trình xác nhận tại Thượng viện, nhất là những nhân vật có quan điểm cấp tiến như ứng cử viên Giám đốc Ngân sách Nhà Trắng Neera Tanden. Trong khi đó, với rào cản về quy định bổ nhiệm, ứng cử viên cho vị trí Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin cũng được dự báo khó có thể được Thượng viện thông qua.
Cán cân quyền lực tương đối ngang bằng giữa hai đảng trong Quốc hội khóa 117 cũng có thể khiến quá trình hoạch định và triển khai chính sách của chính quyền Tổng thống đắc cử Biden bị ảnh hưởng đáng kể, nhất là đối với một số vấn đề quan trọng về đối nội.
Thách thức đầu tiên mà ông Biden sẽ phải đối mặt, bên cạnh quá trình phê chuẩn nội các mới, có thể đến từ việc thông qua các gói kích thích kinh tế để đối phó với tác động của đại dịch COVID-19 trong thời gian tới.
Một gói kích thích kinh tế lớn hơn theo đề xuất của đảng Dân chủ nhằm giúp người dân Mỹ nhanh chóng vượt qua những khó khăn của dịch bệnh, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ sẽ gặp nhiều khó khăn tại "ải" Thượng viện, nơi đảng Cộng hòa không muốn chi quá nhiều, ảnh hưởng tới quá trình sản xuất và tạo gánh nặng về thuế đối với tầng lớp trên trung lưu, doanh nghiệp quy mô lớn.
Chính quyền của ông Biden cũng sẽ phải đối mặt với nhiều sức ép từ phe Cộng hòa trong việc thông qua các dự luật quan trọng liên quan đến chương trình chăm sóc sức khỏe giá rẻ (Affordable Care Act), chương trình cho vay sinh viên, vấn đề nhập cư... những kế hoạch vốn đã gặp bế tắc từ lâu.
Đại dịch COVID-19 tiếp tục tác động sâu rộng tới đời sống chính trị-kinh tế và xã hội Mỹ, thúc ép chính quyền tới đây của ông Biden phải sớm thông qua các giải pháp về y tế và kinh tế để đối phó và xử lý. Dù đảng Dân chủ đã giành lại được quyền kiểm soát Thượng viện, chính quyền vẫn sẽ phải điều chỉnh các chính sách quan trọng này theo hướng cân bằng, ôn hòa hơn so với những cam kết đặt ra, vốn được xây dựng trên nền tảng quan điểm trung tả trong quá trình chạy đua tranh cử.
Đồng thời, để các dự luật có thể vượt qua và trở thành đạo luật, phe Dân chủ tại Thượng viện không chỉ tăng cường sự đoàn kết, củng cố nền tảng của mình mà còn phải cần đến sự ủng hộ hơn nữa của các nghị sĩ độc lập, có tiếng nói quan trọng như Thượng nghị sĩ bang Vermont Bernie Sanders - một ứng cử viên tham gia cuộc đua tổng thống Mỹ năm 2020 của đảng Dân chủ và Thượng nghị sĩ bang Maine Angus King - một nhân vật từng có nhiều quan điểm, phát biểu chỉ trích Tổng thống Donald Trump trong nhiệm kỳ vừa qua.
Những thực tế đang diễn ra dự báo về một cuộc sống chung vốn chưa bao giờ dễ dàng giữa các nghị sĩ hai đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa sẽ càng trở nên khó khăn hơn trong nhiệm kỳ tới. Đó cũng là thách thức đối với cả chính quyền Tổng thống đắc cử Joe Biden. Trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2020, ông từng cam kết hành động đối với những vấn đề như nhập cư, biến đổi khí hậu, chăm sóc y tế và bất bình đẳng kinh tế.
Tuy nhiên, sự phân cực giữa hai đảng và tỷ lệ chênh lệch sít sao tại Hạ viện và Thượng viện sẽ khiến ông Biden khó có thể hành động quyết liệt để thực hiện cam kết trên. Nói cách khác, với thế kiểm soát mong manh của đảng Dân chủ tại Quốc hội Mỹ, sau khi nhậm chức ngày 20/1 tới, Tổng thống thứ 46 Joe Biden vẫn cần phải thỏa hiệp với đảng Cộng hòa để có thể thúc đẩy các chính sách của mình./.
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Kinh tế Mỹ gặp nhiều khó khăn trong năm nửa đầu năm 2021
16:39' - 08/01/2021
Kinh tế Mỹ có thể trải qua một đợt suy giảm đáng kể, thậm chí tăng trưởng âm trong quý I/2021.
-
Kinh tế Thế giới
Bên trong đường hầm bí mật dưới Điện Capitol ‘giải vây’ các nghị sĩ Quốc hội Mỹ
15:49' - 08/01/2021
Trong cuộc bạo loạn tại Quốc hội ngày 6/1 do những người biểu tình ủng hộ Tổng thống Donald Trump gây ra, các nghị sĩ đã sử dụng đường hầm bí mật này để thoát khỏi khung cảnh hỗn độn.
-
Kinh tế Thế giới
Tổng thống Mỹ Donald Trump kêu gọi hàn gắn và cam kết chuyển giao quyền lực suôn sẻ
12:33' - 08/01/2021
Ngày 8/1, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã kêu gọi "hàn gắn và hòa giải" sau vụ bạo loạn tại tòa nhà Quốc hội, đồng thời cam kết chuyển giao quyền lực suôn sẻ cho Tổng thống đắc cử Joe Biden.
-
Kinh tế Thế giới
Bộ trưởng Giáo dục Mỹ từ chức
10:43' - 08/01/2021
Bộ trưởng Giáo dục Mỹ Betsy DeVos đã đệ đơn từ chức, trở thành thành viên thứ hai trong nội các của chính quyền Tổng thống Donald Trump quyết định ra đi.
-
Kinh tế Thế giới
Thâm hụt thương mại của Mỹ cao nhất kể từ năm 2006
08:11' - 08/01/2021
Bộ Thương mại Mỹ ngày 7/1 cho biết thâm hụt thương mại đã tăng 8% so với tháng trước lên mức 68,14 tỷ USD.
-
Kinh tế Thế giới
Chủ tịch Hạ viện Mỹ yêu cầu phế truất Tổng thống Donald Trump
07:42' - 08/01/2021
Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi đã yêu cầu phế truất Tổng thống Donald Trump, cáo buộc ông có liên quan đến cuộc bạo loạn ở Đồi Capitol cũng như những hành động xâm nhập trụ sở Hạ viện.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Những tín hiệu lạc quan của kinh tế Trung Quốc trong tháng 5/2025
15:51'
Các chỉ số kinh tế của Trung Quốc trong tháng 5/2025 duy trì ổn định, sản xuất và nhu cầu tiếp tục tăng trưởng.
-
Kinh tế Thế giới
Khi mốc quan trọng trong cuộc chiến thương mại của Mỹ cận kề
14:12'
Điều gì sẽ thực sự xảy ra khi thời hạn tạm dừng áp thuế kết thúc vẫn còn là ẩn số.
-
Kinh tế Thế giới
Trí tuệ nhân tạo: Ai Cập phát hiện mỏ dầu mới nhờ ứng dụng AI
13:40'
Chủ tịch EGPC Mohamed Abdel Majeed xác nhận giếng khoan đang trong quá trình thử nghiệm tại trạm khai thác.
-
Kinh tế Thế giới
Trung Quốc: Doanh số bán lẻ bất ngờ khởi sắc
11:18'
Hoạt động tiêu dùng nội địa của Trung Quốc đã bất ngờ tăng vọt trong tháng 5/2025 khi nền kinh tế nước này vượt qua giai đoạn biến động về thuế quan.
-
Kinh tế Thế giới
Nga sẵn sàng tiếp tục đàm phán với Ukraine
13:02' - 15/06/2025
Tuyên bố được ông Putin đưa ra trong cuộc điện đàm với người đồng cấp Mỹ Donald Trump.
-
Kinh tế Thế giới
Căng thẳng Israel-Iran: Israel tấn công trụ sở Bộ Quốc phòng Iran
09:57' - 15/06/2025
Theo phóng viên TTXVN tại khu vực Trung Đông - Bắc Phi, căng thẳng giữa Israel và Iran đã bước vào giai đoạn leo thang nghiêm trọng khi hai bên liên tiếp tấn công trong 24 giờ qua.
-
Kinh tế Thế giới
Căng thẳng Israel-Iran: Iran phóng loạt tên lửa mới vào Israel
09:41' - 15/06/2025
Trong diễn biến căng thẳng leo thang giữa Iran và Israel, Tehran đã phát động đợt tấn công mới vào rạng sáng 15/6, nhắm vào các cơ sở quân sự trọng yếu của Israel.
-
Kinh tế Thế giới
Ấn Độ khẩn trương kiểm tra toàn bộ máy bay Boeing 787
19:35' - 14/06/2025
Chính phủ Ấn Độ ngày 14/6 thông báo đang khẩn trương kiểm tra toàn diện toàn bộ đội bay Boeing 787 của nước này, sau vụ tai nạn máy bay thảm khốc của hãng hàng không Air India hôm 12/6 vừa qua.
-
Kinh tế Thế giới
Nguy cơ lớn đến kinh tế toàn cầu
14:20' - 14/06/2025
Tình hình căng thẳng leo thang giữa Israel và Iran đã tạo ra những phản ứng mạnh mẽ trên thị trường toàn cầu.