Nâng hạng thị trường chứng khoán: Bước khởi đầu cho quá trình tự chủ tài chính quốc gia

Việc Việt Nam chính thức được nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp của FTSE Russell đang được giới chuyên gia nhìn nhận là một cột mốc quan trọng, phản ánh kết quả của loạt cải cách thể chế quyết liệt và đồng bộ thời gian qua. Động thái này không chỉ nâng cao vị thế của Việt Nam trên bản đồ đầu tư toàn cầu, mà còn mở ra một chương mới cho thị trường vốn trong nước với kỳ vọng về sự hội nhập sâu rộng hơn vào hệ thống tài chính quốc tế.

Dấu ấn của nỗ lực cải cách thị trường

Hôm nay 8/10, FTSE Russell công bố nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp. Trong báo cáo đánh giá vừa công bố, các chuyên gia của VinaCapital cho rằng, việc nâng hạng là sự ghi nhận những nỗ lực mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam đặc biệt trong hai năm vừa qua, trong việc triển khai toàn diện kế hoạch cải cách, đổi mới.

Các nỗ lực này bao gồm đầu tư vào hạ tầng công nghệ, giới thiệu các sản phẩm tài chính mới, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, nâng cao tính minh bạch trong quản trị doanh nghiệp, và cải thiện khả năng tiếp cận thị trường cho các nhà đầu tư nước ngoài.

Theo VinaCapital, trong 3 năm qua, Việt Nam đã chứng kiến dòng vốn nước ngoài rút ròng đáng kể, lên tới 8,5 tỷ USD. Tuy nhiên, việc nâng hạng lần này sẽ là một bước ngoặt, mở ra cơ hội để thị trường thu hút dòng vốn ngoại từ các quỹ đầu tư tập trung vào nhóm thị trường mới nổi.

Từ đầu năm đến nay, thị trường chứng khoán Việt Nam đã đạt mức tăng trưởng trên 34% tính theo đồng VND, với thanh khoản thị trường hiện dẫn đầu khu vực ASEAN, trung bình đạt khoảng 1 tỷ USD/phiên giao dịch. Tuy nhiên, quy mô tổng thể của thị trường chứng khoán Việt Nam (trên 300 tỷ USD trên ba sàn giao dịch) được nhận định vẫn còn khá khiêm tốn.

Theo Chiến lược Phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam đến năm 2030, Chính phủ đặt mục tiêu mở rộng quy mô thị trường chứng khoán lên mức tương đương 120% GDP, so với khoảng 75% hiện nay. Song song đó, thị trường trái phiếu được kỳ vọng sẽ đạt ít nhất 58% GDP, gần gấp đôi so với mức 32% hiện tại.

Đặt mục tiêu này trong bối cảnh mới sau khi được FTSE Russell nâng hạng, VinaCapital cho rằng mục tiêu sâu xa hơn của Chính phủ không chỉ là tăng quy mô, mà là xây dựng nền tảng cho sự tự chủ tài chính quốc gia. Điều này bao gồm việc tăng cường năng lực nội tại của doanh nghiệp trong nước, nâng cao tính minh bạch trong quản trị và tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt có thể cạnh tranh và hội nhập sâu rộng vào thị trường toàn cầu.

Trong thư gửi nhà đầu tư, ông Petri Deryng, nhà điều hành quỹ ngoại PYN Elite (Phần Lan) cũng cho rằng, quyết định nâng hạng thị trường từ FTSE Russell được đánh giá là kết quả đáng khích lệ đối với Việt Nam, trong bối cảnh các cơ quan chức năng đã triển khai nhiều biện pháp trong những năm gần đây nhằm đáp ứng tiêu chí nâng hạng.

Giới phân tích tin rằng trong vài năm tới, thị trường chứng khoán Việt Nam cũng có thể được tổ chức xếp hạng MSCI đưa vào danh mục thị trường mới nổi.

Ngoài ra, để đảm bảo nguồn vốn cho các dự án đầu tư công quy mô lớn, việc trái phiếu Chính phủ Việt Nam được nâng hạng tín nhiệm lên mức đầu tư trong những năm tới cũng được xem là yếu tố then chốt để phát triển thị trường vốn.

Khởi đầu cho hành trình mới

Các báo cáo đánh giá từ các quỹ đầu tư lớn sau sự kiện nâng hạng đều chung nhận định lạc quan về triển vọng trung và dài hạn của thị trường chứng khoán Việt Nam. Nhiều chuyên gia nhận định rằng Việt Nam đang đứng trước cơ hội hiện thực hóa mục tiêu trở thành điểm đến chiến lược của dòng vốn toàn cầu, nếu duy trì được tốc độ cải cách như hiện nay.

Theo VinaCapital, về lâu dài, tăng trưởng kinh tế vẫn là yếu tố quyết định chính cho hiệu suất của thị trường chứng khoán. Thị trường chứng khoán Việt Nam hiện vẫn đang giao dịch với mức định giá khá hợp lý, khoảng 13 lần P/E dự phóng.

Trong bối cảnh nâng hạng thị trường, VinaCapital kỳ vọng mức định giá của VN-Index có thể tăng thêm từ 15-20% trong vòng 12-18 tháng tới. Điều này phản ánh triển vọng kinh tế tích cực của Việt Nam, các chính sách hỗ trợ của Chính phủ, tăng trưởng lợi nhuận doanh nghiệp dự kiến khoảng 15% trong 1-2 năm tới, cùng với khả năng định giá lại của chỉ số VN-Index sau khi được nâng hạng lên thị trường mới nổi.

“Việc được nâng hạng lên thị trường mới nổi là một cột mốc quan trọng đối với Việt Nam. Tuy nhiên, thách thức lớn hơn nằm ở việc duy trì và củng cố vị thế này trong dài hạn. Để làm được điều đó, Việt Nam cần thực hiện thêm các cải cách toàn diện nhằm tăng chiều sâu, hiện đại hóa và quá trình phát triển bền vững của thị trường vốn”, bà Vũ Ngọc Linh, Giám đốc bộ phận Phân tích và Nghiên cứu thị trường của VinaCapital nhận định.

Các chuyên gia của Dragon Capital cũng cho rằng, việc nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp chỉ là bước khởi đầu cho hành trình dài hạn của thị trường vốn Việt Nam. Lần đầu tiên, Chính phủ đã công bố một chiến lược toàn diện và dài hạn với các hành động cụ thể nhằm hướng đến mục tiêu đạt được vị thế thị trường mới nổi tiên tiến FTSE (FTSE Advanced EM) và thị trường mới nổi MSCI vào năm 2030.

Các trọng tâm cải cách tập trung vào việc rà soát quy định về sở hữu nước ngoài để nâng trần sở hữu và gỡ bỏ các hạn chế nhóm ngành không cần thiết. Nâng cấp hạ tầng thanh toán bù trừ, triển khai mô hình CCP cho phép giao dịch không yêu cầu ký quỹ trước bằng tiền (non-prefunding). Từng bước mở rộng các nghiệp vụ thị trường như cho phép cho vay chứng khoán, bán khống có kiểm soát và giao dịch trong ngày (T+0). Đồng thời phát triển thị trường ngoại hối với các công cụ phòng hộ nhằm hỗ trợ nhà đầu tư nước ngoài.

Dựa trên đà tăng trưởng vĩ mô tích cực, Dragon Capital dự báo lợi nhuận doanh nghiệp tăng 21% trong năm 2025 và tiếp tục tăng 17% trong năm 2026. “Với nền tảng vững chắc và động lực mới từ việc nâng hạng, thị trường Việt Nam được kỳ vọng bước vào giai đoạn tăng tốc mới, được củng cố bởi nhiều đợt IPO lớn với quy mô dự kiến hơn 40 tỷ USD trong giai đoạn 2026–2028. Chúng tôi tin rằng đây mới chỉ là điểm khởi đầu cho hành trình vươn mình của thị trường vốn Việt Nam”, Dragon Capital nhận định.

Theo ông Gary Harron, Giám đốc Khối Dịch vụ Chứng khoán, HSBC Việt Nam, việc FTSE Russell nâng hạng thị trường Việt Nam là một bước ngoặt quan trọng, nhưng không phải là đích đến cuối cùng. Việt Nam đang triển khai nhiều kế hoạch để gia tăng số lượng doanh nghiệp niêm yết, hỗ trợ các tổ chức trong nước và tiếp tục tiến tới nâng hạng thị trường.

“Mặc dù còn một số nhiễu động liên quan đến thuế quan trong khu vực, Việt Nam đã cho thấy quyết tâm cải cách mạnh mẽ. Với sự hỗ trợ chính sách và sự đồng hành của nhà đầu tư toàn cầu, 25 năm tới sẽ chứng kiến nhiều tiến bộ đáng kể. Việt Nam đã chứng minh rằng những hoài nghi trước đây về mình là không có cơ sở và trong tương lai, điều đó sẽ tiếp tục như vậy”, ông Gary Harron nhận định.

Giới quan sát cho rằng với nền tảng vĩ mô vững chắc và động lực mới từ việc nâng hạng, thị trường chứng khoán Việt Nam đang đứng trước cơ hội bước vào một giai đoạn tăng tốc mới. Nếu duy trì được tốc độ cải cách như hiện nay, thị trường vốn Việt Nam có thể sớm tiệm cận các chuẩn mực cao hơn và trở thành điểm đến chiến lược của dòng vốn đầu tư toàn cầu trong thập kỷ tới.